ادبیات کودک در ادبیات معاصر عربی

موضوع این پایان نامه بررسی ادبیات کودک در ادبیات معاصر عربی است اما به عنوان تحقیق در پیشینه ی این موضوع در ادبیات و فرهنگ قدیم عربی، می توان به وجود ادبیات کودک شفاهی در عصر جاهلی و دوره ی بعد از اسلام که شامل انواع لالایی ها، ترانه های ترقیص، متل ها و... می باشد، اشاره کرد. در دوره ی معاصر یعنی از اواخر قرن 19م. به بعد، ادبیات کودک به تقلید از اروپاییان وارد ادبیات عربی شد. این ورود در مصر بعنوان پرچمدار ادبیات کودک عربی، زودتر صورت گرفت و در آن بزرگان و رهبرانی در شعر، داستان و نمایشنامه ی کودک بروز یافتند. سوریه، اردن و لیبی نیز از کشورهایی هستند که با کمی تأخیر وارد صحنه ی ادبیات کودک شدند و در آن پیشرفت کردند. اما ادبیات کودک در برخی از کشورهای عربی مانند قطر، کویت، سودان، عربستان و امارات تا کنون ضعیف است. دوره اولین کسانی که وارد ادبیات کودک شدند با عنوان پیشگامان، با چاپ اولین کتاب کودک توسط رفاعه طهطاوی از سال 1873م. شروع و تا شکست اعراب از اسرائیل ادامه می یابد. ویژگی مشترک این آثار: 1:ترجمه و اقتباس از ادبیات کودک غربی و یا شکل ساده شده از میراث عربی 2.غلبه جنبه آموزشی 3.عدم پیوند این آثار با واقعیت جهان معاصر 4.مصری بودن اغلب پیشگامان از مهمترین پیشگامان ادبیات کودک عربی: 1.کامل کیلانی، پدر داستان نویسی کودکان در مصر و جهان عرب. 2.محمد الهراوی با سرودن اشعاری ساده و آسان که اغلب در کتاب های درسی به چاپ رسیده است. 3.محمد عثمان جلال با ترجمه شعرگونه ی حکایات لافونتن در کتابی با عنوان عیون الیواقظ فی الامثال و المواعظ. 4.احمد شوقی با ترجمه ی شعرگونه حکایات لافونتن با زبانی فصیح و بلیغ. دوره ی دوم یعنی دوره ی نوآوران، از سال شکست اعراب یعنی 1967م. تا کنون را شامل می شود. آثار آن ها ویژگی هایی چون رهایی از ترجمه و اقتباس صِرف، خروج از توهمات و خرافات و برقراری ارتباط مستقیم با دنیای معاصر، تلاش در جهت مبارزه با ظلم و نابرابری به خصوص در راه باز پس گیری سرزمین های اشغالی، الهام گیری از میراث عربی به طوری که با دنیای معاصر و حوادث آن ارتباط داشته باشد و رواج و انتشار اندیشه های دینی را دارد. مهمترین نوآوران شامل: 1.زکریا تامرسوری پدر داستان کوتاه، که داستان های او برای کودکان دربردارنده ی روح جهاد و مبارزه علیه ظلم، نابرابری، فقر و جهل است. 2.عبدالتواب یوسف نویسنده ی مصری که داستان-هایی براساس داستان های قرآن، احادیث پیامبر و تاریخ اسلام برای کودکان نوشت. 3.سلیمان العیسی شاعر سوری که شعرهای او برای کودکان دارای ویژگی هایی چون زنده کردن میراث عربی و معرفی شهرهای بزرگ جهان عربی و استفاده از کلمات زیبا و الهام بخش که برای خردسالان ساده و دلنشین و برای نوجوانان همراه با رمز است، می باشد. 4.حسن السوسی شاعر لیبیایی، با اشعاری ساده و کلاسیک در زمینه های دینی، آموزشی، تربیتی، اجتماعی و توصیفی برای کودکان. در مجموع ادبیات کودک در جهان عرب معاصر، بسیار مورد توجه است و آثار بوجود آمده در آن از لحاظ کمی و کیفی در مرتبه ی بالایی قرار دارد به خصوص آثاری که در مصر، سوریه و اردن بوجود آمده است.